Toplum 5.0

 İnsanlığın gelişimi belirli tarih dönemlerine göre farklılık göstermiştir. Bunlar da aşağıdaki gibi isimlendirilmektedir.

Avcı toplum

Tarım toplumu

Endüstriyel toplum (buharlı makineler)

Bilgi toplumu (bilgisayar ve bilgi aktarimi)

Süper akıllı toplum - Toplum 5.0

Toplum 5.0 a göre insan toplumun merkezinde olup fiziksel ve sanal tüm imkanları akıllıca kullabilmektedir. Yapay zeka, Big data, nesnelerin interneti (iot) gibi son teknolojiler bu toplumsal süreç ile ilgili teknolojilerdir. Yapay zeka ile belirli bir öğrenmeden geçen sistemler kendi kendine kararlar verebilmektedir, big data ile sınırsız elde edilen verilerin kullanılması ve mantikli kararlar verilmesi, nesnelerin İnterneti ile tüm nesnelerin birbiriyle entegre olarak haberlesebilmesi bu toplumsal sürecin içindedir. 

Japon Ekonomik Organizasyonlar Federasyonuna göre Toplum 5.0 in hedefleri aşağıdaki gibidir.

Sanal dünya ile fiziksel dünyanın koordine edilmesi

Yaşlanan dünya nüfusuna karşı çözümler geliştirmek

Çevre kirliliği ve doğal afetler için çözüm yolları üretilmesi

Vb.

Fiber kablodaki ışık elektromanyetik girişimlerden etkilenir mi?

İletişim teknolojilerinde bilgi gönderilen ortamların başında kablosuz (hava), bakır kablo, fiber kablo gelmektedir. Bakır kablolar çevredeki elektromanyetik girişimlerden oldukça etkilenirken fiber kablodaki ışığın elektromanyetik girişimlerden etkilenmediği şeklinde bir bilgi vardır. Peki bu doğru mudur?

Tam doğrudur diyemeyiz çünkü etkilenir ama pratikte iletişimi engelleyebilecek büyüklükte olmaz. Referans olarak A. Supe, J. Prins, "Interaction Between Electromagnetic Field and Optical Signal
Transmission in Fiber Optics" makalesini inceleyebilirsiniz.

Elektromanyetik girişimin optik fiberdeki iletim üzerinde iki tür olumsuz etkisi olmaktadır.
Kerr effect ve Faraday effect. Ker effect, optik fiber içinde ışığın çift kırılmasına denmektedir. Bu da veri kaybına neden olur. Faraday effect ise optik polarizasyondaki rotasyonları ifade etmektedir ve bu da verş kaybına neden olmaktadır. Fiber içindeki veri hızı arttıkça hata miktarları da artar. Detaylı bilgi ve örnek senaryolar için yukarıda bahsedilen makale incelenebilir.

GPON (Gigabit Passive Optical Network)

Yüksek hızda veri aktarımı yapılan media(ortam)'lardan en nemlisi ışık'tır. Işık ta bilindiği gibi fiber kablolarla iletilmektedir. Teorikte ışıkla taşınabilecek veri hızı çok yüksek olmasına karşın teknolojilerin gelişimi o şekilde olmadığından belirli bir seviyede kalmaktadır.
Bununla beraber, müşterilerin yüksek hızda erişim sağlamaları isteği git gide artmaktadır. Bu ihtiyacı karşılamak için en iyi iletim ortamlarından fiberi müşterilere kadar götürme yönünde eğilim vardır. Santralden müşteri mahaline kadar fiber kabloyla erişilmesine GPON adı verilmektedir. Arada aktif cihaz olmayıp, bazı müşteri binalarında OBK olmayıp CAT6 olması sebebiyle kullanılan switch elrde GPON kapsamına girmektedir.
GPON aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Görüldüğü üzere santralde OLT (Optical Line Terminal), Fiber kablo, Splitter, Müşteri de ONT (Optical Network Terminal) ve HGW (Home Gateway) bulunmaktadır.

OLT'yi değişik vendorler (Alcatel, Ericsson vs) üretmektedir. ONT'ler de OLT chazıyla uyulu bir marka model olması gerekir.
Splitter (Bölücü) ise pasif olarak ışığı ikiye bölen bir cihazdır. 1:2 'de güç yarıya bölündüğünden 3 dB kayıp olurken, 1:4 bölücü de bu iki kere ışık ikiye bölündüğünden 6 dB olacaktır. Benzer şekilde 1:32 ise 5 kere ışık bölündüğünden yaklaşık olarak 15 dB bir kayıp meydana getirecektir.
Kayıplardan söz etmişken bu kayıpların belirli seviyelerde olması gerekmektedir. Buna göre sınıflar vardır. Örneğin;  B class, B+, C, C+ class gibi.

Teknolojideki Gelişmeler-1

Bilindiği gibi veri aktarımı yıldan yıla artmaktadır. Kentlerdeki nüfus artmaktadır. İçerik sayısında ve kalitesinde sürekli bir artış vardır. Örneğin; bundan bir kaç yıl önce 720p HD olarak adlandırılırken şimdilerde 8K konuşulmaktadır. Bununla beraber akıllı ulaşım, akıllı tarım, otonom araçlar sistemleriyle beraber kendi kendini yöneten birbirleriyle sürekli bilgi alışverişi yapan sensörlerin bulunduğu sistemler gelişmektedir. 2020'de 26 milyar cihazın birbirine bağlı olacağı tahmin edilmektedir. Günlük mobil veri trafiğinin 8 Eksabayt olacağı hesaplanmıştır. Bu veri trafiğinin %75'i video yayını olacaktır. Gelecek teknolojilerinde olacak gelişmeler aşağıdaki gibi olacağı düşünülmektedir.

Ulaşım
•Yoldaki tehlike durumu uyarısı (Yol çalışması, araba bozulması, olumsuz hava şartları vb.)

•İtfaiye aracı yaklaşıyor uyarısı
•Kaza öncesi/sonrası uyarısı
•Elektronik acil durum fren uyarısı
•Yeşil ışık optimum hız danışmanlığı
•Motorsiklet yaklaşıyor uyarısı
•Kırmızı ışık ihlal uyarısı
•Trafik sıkışıklığı uyarısı

Sağlık
•Dijital görüntüleme; analiz edilebilmesi amacıyla dünyanın herhangi bir yerinden gönderilebilir.
•sağlık hizmeti sunucularından uzakta yaşayan hastalara erişimi genişletebilir.
•ikinci bir görüş alınırken maliyeti düşürebilir.
•5G ağları, çok düşük enerji tüketimi gerektiren sensörleri, her 15 yılda bir kez şarj ederek destekleyecektir.
•kan basıncı veya insülin ölçen vücuda takılan sensörler.
•1 ms gecikme süresiyle beraber uzaktan ameliyat (organ nakli vs.).

Enerji
•5G ile şebeke güç yönetimi kolaylıkla yapılabilecek
•Arıza ve bakım için, anında gerekli müdahale yapılabilecek
•Bütün sayaçlar uzaktan okunabilecek
•Kaçakların önüne geçilebilecek.
•Enerji verimliliği artacak örneğin akıllı aydınlatma (yaya yokken kapalı, varken açılacak)

Tarım
•5G ile su yönetimi. (Miktar ve nerenin sulanacağı)
•Gübreleme.  (miktar ve nerenin gübreleneceği)
•Hayvancılık. (hayvanların dolaşımı, biyomedikal veriler)
•Hava ve toprak sıcaklığı, rüzgâr hızı, nem, güneş radyasyonu, yağış ve diğer faktörleri inceleyen sistemler çiftçilere yardımcı

Medya ve Eğlence
•4K / 8K akış ile bant genişliği gereklidir.
•Kullanıcılar çevrimiçi video kanallarına yüksek kaliteli video yüklemekte ve böylece yükleme bant genişliği gereklidir.
•VR içeriği mobil canlı akışında, çevrimiçi VR oyunlarını veya spor etkinliklerini seyretmek veya bunlara katılmak, gerekli olan düşük gecikme süresi ve bant genişliğini 5G ile sağlayacaktır.
• Eşzamanlı görüntülemeye olan talepte ani artış olabilmektedir (olimpiyat, dünya kupası)
•Bulut teknolojiler: Genellikle, kullanıcılar uygulamaları bilgisayarını indirmek ve yüklemek istememektedir.

kaynak: BTK

Wi-Fi sinyali nasıl arttırılabilir?

1.  Duvarlardan, odalardan veya mobilyalardan dolayı kırınım saçınım oluştuğundan ev içinde en iyi modem pozisyonunu ayarlamak gerekebilir.

Bunun için Heatmapper adında bir program bulunmaktadır. Program analizi sonucu çıkan ekran görüntülerinde koyu yeşil olan yer router için en iyi pozisyondur.

2.  Modem için son Firmware, WiFi network adaptör için son driver’ın güncel olup olmadığı kontrol edilerek güncelleme yapılabilir.

3. Wi-Fi adaptör standartlarını kontrol et. Hızı karşılayabilecek standarta sahip mi? 

802.11 (1997)	2 MBps
802.11a (1999)	54 MBps (kısa mesafe)
802.11b (1999)	11 MBps (yavaş fakat mesafe a’dan daha büyük)
802.11.g (2002)	54 MBps (uzun sinyal mesafesi)
802.11n (2006)	300 MBps (çoklu kanal ve frekanslar kullanılır)
802.11ac (2012)	1         GBps (çoklu kanal ve frekanslar kullanılır)

4. Modem wireless konfigürasyonları optimize edilebilir. Örneğin yayın yapılan frekans 5 Ghz’e çekilebilir. RTS azaltılabilir.

5. Wi-Fi kanalı değiştirilebilir. Aynı binada çok sayıda aynı kanalda yayın yapan modem varsa birbirini interfere edebilir. Bu nedenle kanal değiştirilirse girişim azalır

cmd.exe açılarak “netsh wlan show all” yazılırsa çevredeki modemlerin hangi kanallardan yayın yaptığı görülür ve az olan aralıktan bir kanal seçilebilir.

6. USB’den çalışan Wi-Fi adaptör kullanılabilir. Kasanın içinde bulunan adaptörlerden daha verimli çalıştıkları bilinmektedir. USB Wi-Fi adaptör kullanılacaksa modem üreticisini ürettiği adaptörler almak daha faydalı olacaktır.

7.  Bulunan mahalde oda sayısı çoksa, mahal genişse bir uçtan bir uca sinyal oldukça zayıflayacaktır. Bu nedenle Wifi repeater kullanılabilir. Modeme benzemektedir. Modem üreticisiyle aynı aileden olursa kurulumu basit olacaktır.

8.  Anten değiştirilebilir. Daha güçlü büyük anten takılabilir. Anteni dışarda olan modemlerin genel olarak daha iyi yayın yaptığı test edilmiştir. 

9.  Hiç biri fayda etmiyorsa daha yüksek güçte yayın yapan bir modem alınabilir :)

(Web'de çok sayıda benzer metin bulunmaktadır. Benim baz aldığım kaynağa buradan ulaşabilirsiniz.) 

İntihal (Plagiarism) nedir? Nasıl kontrol edilebilir?

Herhangi bir konuda makale yazanların veya kontrol edenlerin sıkça aklına gelen sorulardan başlıcası

• Bu makale copy/paste mi?
• Kaynak göstermeden alıntı mı?

bunlardır. Bunlarda tamamen intihalle ilgilidir. Esasında makale yazanların kesinlikle başka bir yerden kaynak göstermeden alıntı yapması istenmez fakat bazen yazarın konu da zorlanması, yazım dilinde zorlanması vs. nedenlerle başka makalelerden alıntı yapmaktadırlar. Alıntı yapılan makaleler referans gösterildiğinde pek problem olmasa da birebir kopyala/yapıştır yapmak ta etik olmaz. Bazen kendi yazdığımız makaleler fark etmeden başka makalelerde geçen cümlelerle örtüşebilir. 

Bu tür problemleri engellemek için çeşitli profesyonel ücretli programlar olmasına karşın Ücretsiz intihal kontrol eden sitelerde vardır. Web tabanlı bu sitelerde ingilizce makaleler kısmen paragraf pragraf kontrol edilebilmektedir. Bazıları aşağıdaki gibidir.

1. quetext

2. copyleaks

3. paperrater

5G testi

5G ile ne değişecek?

Ülkemizde nisan ayıyla birlikte 4.5G kullanılmaya başlanacak. Bu süreçte operatörler büyük yatırımlar yapıyorlar. Peki niçin yeni nesil bir heberleşme teknolojisine ihtiyaç duyuluyor? 4.5G den sonra sırada ne var?

Öncelikle eski nesillere küçük bir göz atalım.

1G (First Generation)
Birinci nesil kablosuz haberleşme teknolojisidir. AMPS, NMT ve TACS ismiyle farklı ülkelerde kullanılmıştır.

2G
İkinci nesil kablosuz haberleşme teknolojisidir. Avrupada GSM (Global Systems for Mobile Communications) olarak adlandırılmaktadır. Özellikle ses haberleşmesi için kullanılmaktadır. Mobil kullanıcıların cihazların şarjları uzun süre gittiğinden çok önemli bir kilometre taşıdır.

2.5G
GPRS teknolojisinin GSM'e entegre edilmesiyle data hızı 144 kbps'e çıakırlmıştır. Devre anahtarlama ve paket anahtarlama beraber kullanılmaktadır.

3G
UMTS olarak adlandırılan bir nesildir. WCDMA (Wideband CDMA) kullanılmaktadır. Kod bölmeli çoğullamanın avantajları ve dezavantajları bu teknolojide görülmektedir. Data hızı 2 Mbps'e çıkarılmıştır. Bu teknolojinin devamında HSUPA/HSDPA kullanılarak data hızı 5-30 Mbps seviyelerine çıkarılmıştır.

4G
LTE Advanced olarak adlandırılan bir teknolojidir.Daha önceki nesillere göre data hızı arttırılmıştır. "her zaman ve her yerde" parolası ile iletişim sağlanmaktadır.

4G'den sonra sırada 5G var. 5G teknolojisiyle ulaşmak istenen değişimler aşağıdaki gibidir.

Özellik	4G	5G
Data hızı	1 Gbps	20 Gbps
Band verimliliği	1.5 b/s/Hz	4.5 b/s/Hz
Mobility	350 km/saat	500 km/saat
Enerji (1000 paket için)	1 mili joule	10 mikro joule

.....

MATLAB'da WebCAM Görüntüsü Alma

>>imaqhwinfo

ans =

InstalledAdaptors: {'winvideo'}
MATLABVersion: '7.0 (R14)'
ToolboxName: 'Image Acquisition Toolbox'
ToolboxVersion: '1.5 (R14)'

Video girişi aşağıdaki gibi yapılır.

>>vid = videoinput('winvideo');

>>preview(vid);

Komutuyla WebCAM'den alınan görüntü ekranda görülür.

Leblerinle emrine amadedir canım benim

Leblerinle emrine amadedir canım benim,
Al da bir buseyle öldür haydi cananım benim,
Lal olur birden dilim bilmem neden görsem seni,
Görmesem kalmaz kararım, dinmez efkanım benim.

Hasta gönlüm çok zamandır iftirakından harab,
Olmadım bir lahza rahat geçti devranım benim,
Mübtelayım bir ümitsiz gizli derdin zehrine,
Bu sebepten her geçen düştü dermanım benim.

Yok teselliden nasibim vermeyin zahmet bana,
Etmeyin bunca eziyet az mı hicranım benim ?
Kan tutar sen her bakışta, kastedersen canıma,
Yaremi sar merhem ol da akmasın kanım benim.

Arif Emre her ne etse, razıdır fermanına,
Sahibimsin hem efendim, hem de sultanım benim.